چگونه از حملات SQL Injection جلوگیری کنیم؟

حملات SQL Injection یکی از خطرناک‌ترین و رایج‌ترین نوع حملات سایبری به سایت‌ها و اپلیکیشن‌های وب است که می‌تواند منجر به افشای اطلاعات حساس، تغییر داده‌ها و حتی حذف آن‌ها شود. در این مقاله، به بررسی چگونگی جلوگیری از این حملات و افزایش امنیت پایگاه داده‌تان خواهیم پرداخت.

SQL Injection چیست؟

SQL Injection یک نوع حمله است که از طریق وارد کردن دستورات مخرب SQL در فرم‌ها، URLها یا ورودی‌های دیگر، به پایگاه داده دسترسی پیدا کرده و می‌تواند داده‌ها را دستکاری کند. این حملات معمولا زمانی رخ می‌دهند که ورودی‌های کاربر به‌طور مستقیم در دستورات SQL استفاده شوند، بدون اینکه به درستی اعتبارسنجی شوند.

در نتیجه، مهاجم می‌تواند:

• اطلاعات حساس مانند نام‌های کاربری و پسوردها را افشا کند
• داده‌ها را تغییر دهد یا حذف کند
• دستورات مخرب را در پایگاه داده اجرا کند

روش‌های جلوگیری از حملات SQL Injection

1. استفاده از پارامترهای آماده (Prepared Statements)
   در زبان‌های برنامه‌نویسی مانند PHP یا Python، شما می‌توانید از پارامترهای آماده استفاده کنید. این پارامترها به شما کمک می‌کنند که ورودی‌های کاربر را به‌صورت جداگانه از دستورات SQL پردازش کنید. به این معنی که دیتابیس هیچ‌وقت ورودی کاربر را به‌عنوان بخشی از دستور SQL نمی‌بیند، بلکه به‌عنوان داده‌ای جداگانه آن را پردازش می‌کند. برای مثال، در PHP با استفاده از PDO و در Python با استفاده از DB-API می‌توان از این روش استفاده کرد. این روش حملات SQL Injection را از بین می‌برد چون مهاجم نمی‌تواند کدهای مخرب را در ورودی قرار دهد.
2. استفاده از ORM (Object-Relational Mapping)
   ORM یک لایه نرم‌افزاری است که به شما این امکان را می‌دهد که از زبان برنامه‌نویسی برای تعامل با دیتابیس استفاده کنید بدون اینکه نیاز به نوشتن کدهای SQL داشته باشید. این تکنیک نه‌تنها کدنویسی را ساده‌تر می‌کند، بلکه از حملات SQL Injection جلوگیری می‌کند چون تمام دستورات SQL به‌طور خودکار ایمن‌سازی می‌شوند. به‌عنوان مثال، در Django (فریم‌ورک پایتون) می‌توانید از ORM برای تعامل با دیتابیس استفاده کنید.
3. اعتبارسنجی و فیلتر کردن ورودی‌ها
   قبل از اینکه داده‌های ورودی از طرف کاربر در دستورات SQL استفاده شوند، حتماً آن‌ها را بررسی کنید. مثلاً ورودی‌هایی که از کاربر دریافت می‌کنید باید مطابق با نوع داده‌ای که انتظار دارید باشند. برای مثال، اگر قرار است یک شماره تلفن وارد شود، مطمئن شوید که فقط عدد وارد شده و هیچ‌گونه کاراکتر خاصی (مثل «’» یا «;») وجود ندارد. این‌طور می‌توانید از وارد شدن کدهای SQL مخرب جلوگیری کنید. برای این کار می‌توانید از فیلترهای خاصی استفاده کنید که فقط به کاراکترهای مجاز اجازه ورود می‌دهند.
4. استفاده از Least Privilege
   این مفهوم به این معنی است که هر کاربری که به دیتابیس دسترسی دارد، فقط باید همان سطح دسترسی‌ای را داشته باشد که برای انجام کارهایش نیاز دارد. به‌عنوان مثال، اگر یک کاربر فقط قرار است اطلاعات را بخواند، به او دسترسی نوشتن یا حذف داده‌ها را ندهید. با این روش، حتی اگر یک مهاجم به دیتابیس دسترسی پیدا کند، نمی‌تواند داده‌ها را تغییر دهد یا حذف کند. این نوع محدودیت‌ها از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری می‌کنند.
5. استفاده از سیستم تشخیص نفوذ (IDS) و نظارت بر لاگ‌ها
   ابزارهای سیستم تشخیص نفوذ (IDS) به شما کمک می‌کنند تا به‌محض شناسایی حملات SQL Injection یا سایر حملات، به سرعت اقدامات لازم را انجام دهید. علاوه بر این، نظارت بر لاگ‌ها (سوابق فعالیت‌ها) کمک می‌کند تا هرگونه فعالیت مشکوک شناسایی و پیگیری شود. بسیاری از ابزارهای امنیتی مانند Fail2Ban، می‌توانند به‌طور خودکار IP مهاجمین را مسدود کنند و به شما هشدار دهند.
6. تغییر تنظیمات دیتابیس برای افزایش امنیت
   بسیاری از دیتابیس‌ها تنظیماتی دارند که به شما این امکان را می‌دهند که دسترسی به پایگاه داده را محدود کنید. مثلاً می‌توانید اجازه دهید تنها از IPهای خاص به دیتابیس وصل شوید و بقیه را مسدود کنید. همچنین می‌توانید از تنظیمات مختلف امنیتی مانند غیرفعال کردن برخی دستورات خاص و جلوگیری از اجرای خودکار اسکریپت‌ها استفاده کنید.
7. استفاده از Web Application Firewall (WAF)
   Web Application Firewall یک ابزار امنیتی است که به‌طور خاص برای محافظت از سایت‌ها در برابر حملات SQL Injection طراحی شده. این فایروال‌ها ترافیک ورودی به سایت را اسکن می‌کنند و درخواست‌هایی که حاوی کدهای مخرب هستند را مسدود می‌کنند. اگر حمله SQL Injection اتفاق بیفتد، WAF می‌تواند بلافاصله آن را شناسایی کرده و از نفوذ مهاجم جلوگیری کند.

جمع‌بندی

حملات SQL Injection تهدید بزرگی برای امنیت دیتابیس و اطلاعات حساس شما به شمار می‌روند. اما با پیروی از روش‌های امنیتی صحیح مانند استفاده از پارامترهای آماده، اعتبارسنجی ورودی‌ها، محدود کردن دسترسی‌ها، استفاده از سیستم‌های تشخیص نفوذ و نصب WAF، می‌توانید از وقوع این حملات جلوگیری کنید.

امنیت دیتابیس بخش مهمی از امنیت کل سرور است. با اجرای بهترین شیوه‌های امنیتی، می‌توانید از داده‌های خود محافظت کنید و از آسیب‌های ناشی از این نوع حملات جلوگیری نمایید.