لاگ‌گیری، مانیتورینگ، تریسینگ و Observability چیست؟ راهنمای کامل برای مهندسان دواپس

مقدمه: چرا Observability امروز حیاتی است؟

لاگ‌گیری، مانیتورینگ و تریسینگ چیست؟ با گسترش سیستم‌های میکروسرویس، کانتینرها و زیرساخت‌های کلود نیتیو، مدیریت و رفع اشکال این سیستم‌ها بسیار پیچیده‌تر شده است. در چنین محیطی، تنها داشتن لاگ یا چند داشبورد ساده کافی نیست؛ شما نیاز دارید دیدی جامع و یکپارچه نسبت به رفتار سیستم داشته باشید. اینجاست که مفاهیمی مثل Logging، Monitoring، Tracing و Observability وارد عمل می‌شوند. در مقاله قبلی در مورد آشنایی با OpenTelemetry برای لاگ‌گیری، تریسینگ و مانیتورینگ توزیع‌شده صحبت کردم در این مقاله می خواهیم در مورد لاگ‌گیری، مانیتورینگ و تریسینگ صحبت کنیم در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

Logging چیست؟

لاگ‌گیری (Logging) به معنی ثبت وقایع و اطلاعات سیستم در قالب متن یا ساختار مشخص است.

• هدف: ثبت رفتار سیستم، خطاها و رخدادها برای بررسی و عیب‌یابی.
• مثال: خطای 500 در یک API همراه با زمان و پارامترهای ورودی.
• ابزارها: ELK Stack (Elasticsearch، Logstash، Kibana)، Graylog، Loki.

Monitoring چیست؟

مانیتورینگ (Monitoring) یعنی رصد سلامت سیستم با استفاده از شاخص‌های کلیدی عملکرد (Metrics).

• هدف: تشخیص سریع مشکلات، بررسی عملکرد و جلوگیری از خرابی.
• مثال: رصد مصرف CPU، میزان حافظه، تعداد درخواست‌های یک سرویس.
• ابزارها: Prometheus، Grafana، Zabbix، Datadog.

Tracing چیست؟

تریسینگ (Tracing) به معنی دنبال‌کردن مسیر یک درخواست در کل سیستم است.

• هدف: مشاهده جزئیات اجرای یک درخواست در بین سرویس‌های مختلف.
• مثال: بررسی یک درخواست کاربر که از Gateway به چندین سرویس (Auth، DB، Cache) می‌رود.
• ابزارها: Jaeger، OpenTelemetry، Zipkin.

Observability چیست؟

مشاهده‌پذیری (Observability) فراتر از مانیتورینگ و لاگ‌گیری است.

• تعریف: توانایی درک وضعیت داخلی یک سیستم پیچیده بر اساس داده‌هایی که تولید می‌کند.
• اجزا: لاگ‌ها، متریک‌ها و تریس‌ها.
• چرا مهم است؟ چون در سیستم‌های مدرن نمی‌توان از قبل همه خطاها را پیش‌بینی کرد؛ Observability کمک می‌کند مشکلات ناشناخته را هم شناسایی کنیم.

تفاوت‌ها و ارتباط این مفاهیم

• Logging: ثبت جزئیات دقیق رخدادها.
• Monitoring: نظارت کلی بر سلامت سیستم با متریک‌ها.
• Tracing: مشاهده جریان کامل یک درخواست.
• Observability: ترکیب این سه رویکرد برای درک عمیق‌تر و حل سریع مشکلات.

مثال واقعی

فرض کنید کاربری هنگام ثبت سفارش در سایت خطا می‌گیرد:

• Logging: خطای 500 در سرویس پرداخت ثبت شده.
• Monitoring: مصرف CPU در سرویس پرداخت بالا رفته.
• Tracing: مشخص می‌کند مشکل از سرویس بانک است که پاسخ نمی‌دهد.
• Observability: با ترکیب این داده‌ها، علت اصلی سریع‌تر پیدا می‌شود.

ابزارهای کلیدی در هر بخش

• Logging: ELK Stack، Loki
• Monitoring: Prometheus، Grafana
• Tracing: Jaeger، OpenTelemetry
• Observability: Datadog، New Relic، Grafana Tempo + Loki + Prometheus

جمع‌بندی

در دنیای مدرن DevOps، داشتن لاگ یا مانیتورینگ به تنهایی کافی نیست. برای مدیریت بهینه سیستم‌های پیچیده و رفع سریع مشکلات، باید به سمت Observability حرکت کرد؛ جایی که ، لاگ‌گیری، مانیتورینگ و تریسینگ دست به دست هم می‌دهند تا تصویری کامل از وضعیت سیستم ارائه دهند.